Süspansiyon Nedir, Süspansiyon Ne İşe Yarar?

Süspansiyon Nedir? Otomobiller üreticileri, tasarım aşamasında farklı yol ve durumları baz alarak imalat aşamasına geçirir. Mesela, hiç viraj olmasa ve her zaman düz yolda ilerlesek direksiyona ihtiyacımız olmazdı, öyle değil mi? Ya da aracı durdurmak gibi bir derdimiz olmasa fren sistemine gereksinim olmazdı.

Düm düz yollarımız olmadığına göre, “tümsekler, kasislerle” dolu yollarımız olup, jilet gibi asfalt üzerinde seyahat etmeyeceğimiz için vibrasyonu sönümleyecek ek bir sisteme ihtiyaç duyuldu ki, o da süspansiyon sistemi…

Süspansiyon ne işe yarar?

Süspansiyon ne işe yarar? Süspansiyon sistemi otomobilin konfor sistemidir. Ana amaç tamamen otomobilin içindekilere bir konfor alanı yaratabilmek. Düşünsenize kasisin üzerinden istemeyerek de olsa saatte 100 KM hızla geçtiğinizi. O kadar süratle giderken, kasiste ya da tümseğin basıncının etkisinde kalmanız kafanızın tava vurup kırılmasına kadar uzanan süreçle sonlanabilir. Çünkü darbeyi direkt hissedersiniz.

Süspansiyon sistemi bu ve benzeri durumlarda bütün vibrasyonu sömünler ve mümkün olduğunca aracın iç kısmına yansıtmamaya çalışır. Ayrıca, sert virajlara girdiğinizde aracın savrulmasını engelleyerek yere sert bir şekilde tutunmasına da olanak tanıyacaktır.

Süspansiyon genel bir sistem ve bu sistemin içerisinde yer alan birçok parçadan oluşur. Bu parçaların her bir durum ve senaryoya göre farklı görevleri bulunmaktadır.

Süspansiyon sisteminin görevleri nelerdir?

Süspansiyon Sisteminin Görevleri Nelerdir? Kısmen de olsa süspansiyon sisteminin tam olarak ne işe yaradığına değindik. Fakat, arabada süspansiyon sisteminin görevi yalnızca bunlardan ibaret değil. Sistemin otomobil özelindeki etkisi şu şekildedir,

• Aracın şasi kısmı en başta olmak üzere, kaportayı ve otomobil iç kısım yaşam alanına sürüş konforunu sağlamakla yükümlüdür.
• Lastiklerin yol tutuşunu iyileştirirler ve savrulmanın önüne geçerler.
• Sürüş güvenliğini sağlarlar zeminden gelen darbe ve titreşim dışında salınımlarında önüne geçerler.
• Sürüş aşamasında frenlemeden sonra lastik yol arasında oluşan sürtünmeden kaynaklı kuvvetleri aracın iç kısmına aktarır. Bu kuvvet otomobil üzerindeki dönüşümle farklı sistemlerde kullanılmaktadır.
• Araç ve lastikler arasındaki açısal değerlerin dışında geometrik ilişkiyi de düzenler.
• Sert virajlar dahil, çukur tümsek ve kaygan zeminlerde dahil lastiklerin yere basınçlı bir şekilde temas etmesini sağlayarak otomobilin sürüş güvenliğinin ortadan kalkmamasına neden olurlar.

Peki, süspansiyon sistemi tüm bunları nasıl yapıyor. Hangi parçalarla?

Süspansiyon parçaları nelerdir?

Süspansiyon parçaları nelerdir? Süspansiyon sisteminin tüm parçaları aracın şasi kollarından başlar ve tekerleğe kadar uzanan bütün düzenekleri içerisinde barındırır. Her ne kadar şasiye bağımlı bir yapıda olsa da gerekli durumlarda, ondan bağımsız bir şekilde yukarı/aşağı hareketi mümkündür. Amaç zaten mümkün olduğunca otomobilin şasi kısmını titreşimlerden uzak tutmak. Çünkü şasi direkt olarak ne kadar vibrasyona maruz kalırsa, misliyse bunu aracın içine aktaracaktır.

Peki, darbeyi emme işlemi nasıl oluyor, hangi parça tam olarak ne işe yarıyor. Detaylıca ele alalım…

Yaylar ne işe yarar, görevi nedir?

Yaylar, süspansiyon sisteminin en önemli parçası durumunda yer alıyor. Süspansiyon denilince akıllara her en kadar amortisörler gelse de mekanizmanın ana parçasının yaylar oluşturur. Yayların türleri, çeşitleri otomobilin tipine ve ağırlığına göre değişkenlik gösterir. Otomobillerin birçoğunda helezon yayları kullanılır. Bir döneme damga vuran havalı yaylar, çabuk kırılması nedeniyle günümüzde rağbet görmüyor. Ağır iş makinalarında kullanılan yaprak yaylar da her ne kadar sağlamlığıyla öne çıksa da performansının otomobil özelinde çok da iyi olduğundan söz edilemez.

Yaylar, isminden anlayacağınız gibi yaylanmaya yarar. Oldukça basit bir tabi, yayı istediğiniz kadar sıkıştırın büzülür büzülür ve geri atar. Otomobillerde de benzer görevdedir, büzülme anında araba pısar ve yere daha sert basar. Özetle, tekerin yere temasına olana tanır. Bu da darbenin çok hissedilmemesine neden olur. Konuyu örneklendirecek olursak, durduğunuz yerde hareket halinde büyük bir tahtanın üzerinden geçmeye kaklarasınız araç biraz zorlanır, ama geçer. Çünkü lastiklerin yere basıncı en üst seviyededir ve sağlam bir şekilde tutunacaktır.

Fakat Saatte 200 KM hızla giderken, lastikler ısınır ve yere temasını en minimize konuma getirir. Ak durumda direksiyonu hafif çevirmenizde bile takla atarsanız. Peki, lastikler tam olarak yere basmazken büyük bir tahtanın üzerinden geçerseniz ne olur? Sonuçları hiç tahmin etmek istemezsiniz.

Amortisörler ne işe yarar, görevi nedir?

Amortisörler, süspansiyon sistemin yapı taşıdır. Yaylar onun kadar meşhur olmasa da sistemdeki en önemli rolü üstleniyor. Fakat amortisörlerin görevi de hiç de azımsanamayacak seviyede. Amortisörler, yaylarla birlikte çalışırlar. Hatta yayların en büyük yardımcısı dersek, hiç de yanlış olmaz. Açılıp kapanan bir düzenek eşliğinde yayların hareketi sırasında otomobilinde dengesini sağlamakla yükümlüdür. Bu görevi tek tesirli amortisörler yalnızca yay açılırken, çift tesirli amortisörlerde hem açılıp hem de kapanırken üstlenirler. Bu nedenle de güvenliği arttırabilmek adına yeni nesil araçların hemen hepsinde çift tesirli amortisörler kullanılmaktadır.

Amortisör üzerlerine yük bindiği zaman otomatik bir şekilde kapanırlar. Kapanma aşamasında uç kısmında yer alan amortisör mili, hidrolik iç yağıyla dolu silindirin iç kısmından aşağıya doğru ilerler. Fakat sıvıların sıkıştırılamayacağı için, hidrolik sıvı basıncın etkisiyle yukarıya doğru fırlar. Pistonun farazi baskını sürdürürken, hidrolik sıvı pistonun ucundaki supaptan basıncın da etkisiyle dışarıya çıkar. Daha sonra da amortisör kapanır ve üzerine gelen basıncın büyük bir kısmını absürde edecektir.

Bağlantı kolları ve burçlar

Bağlantı kolları ve burçlar süspansiyon sisteminin otomobillere sabitlenmesine yönelik kullanılır. Çoğunlukla metal ve kauçuk malzemelerden oluşurlar. Çünkü, sürtünmeye bağlı oluşabilecek aşıntıya karşı mümkün olduğunca dayanıklı olmaları gerekir.

Ayrıca otomobiller viraj aşamasında savrulma tehlikesiyle karşı karşıyadır. Bu sorunu da denge çubuklarıyla ortadan kaldırırlar. Denge çubuklarının bir diğer ismi de Stabilizatördür.

Süspansiyon sistemindeki sorunlar nasıl anlaşılır?

Süspansiyon sistemindeki sorunlar nasıl anlaşılır? Şimdiye kadar önemine, nasıl çalıştığına değindik. Sürüş güvenliğini sağlamaktan otomobil konfor alanının artmasına kadar farklı bir çok görevi var. Peki, sistemdeki aksaklıkları nasıl anlayabiliriz? Hayatınızı direkt olarak etkileyen ve güvenliğinizi arttıran bu sistemin arıza belirtileri aşağıdaki olasılıklardan oluşmaktadır.

• Yola olan teması direkt olarak etkileyeceği için, basıncı ayarlayamaması nedeniyle direksiyonda sertleşme hissedersiniz. 200 KM hızla, rölantide bekleyen aracın yere basıncı ve direksiyon hassasiyeti aynı olmaz. Direksiyon sertleşmesinin nedenlerinden bir tanesi süspansiyon sistemi olsa da direkt olarak ondan diyemeyiz. Arıza direksiyon pompasında da olabilir fakat böyle bir durumda her türlü aracınızı kontrol ettirmeniz gerekmektedir.
• Süspansiyon yumuşadığı için aracınızın konfor alanı bozuluyor. Kasisten geçtikçe neredeyse kendinizi uzaya fırlatıyormuş gibi hissedersiniz.
• Yola basıncınız zayıfladığı için de yol tutuşunuz azalacaktır.
• Otomobilinizle ıslak bir zemine girdiğinizde direksiyonu kolay bir şekilde kontrol edemezsiniz ve aracınız kaymaya başlar. Ayrıca direksiyonda titreme de meydana gelebilmektedir.
• Açısal ayarlar bozulacağı için lastikleriniz özellikle iç kısımlarından aşınmaya başlayacaktır.
• Kasis, çukur ya da tümseklerden geçtiğinizde aracınızdan “Takkk” diye bir ses gelebilir. Bu durum özellikle de amortisörlerin patladığının işaretidir. Böyle bir durumda vibrasyon sönümlenemez otomobilin iç kısmına aktarılır.